Μια Πράσινη Πινελία Σε Ενα Άχαρο Γκρίζο

Περιβαλλοντική Ομάδα 1ου Ενιαίου Λυκείου Ευόσμου Θεσσαλονίκης Τμήματος Β5




Ομάδα Περιβαλλοντικής Β5

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2011

Φυτεμένες πόλεις

Όλα τα φυτά έχουν την ικανότητα να απομακρύνουν τη σκόνη και την μόλυνση από τον αέρα.
Μερικά φυτά το κάνουν καλύτερα από κάποια άλλα. Δεν έχει σημασία που βρίσκονται τα φυτά, στην πόλη, στην εξοχή, μέσα στο γραφείο ή στο σπίτι. Τα δένδρα με τα φύλλα τους καταφέρνουν να φιλτράρουν την ατμόσφαιρα. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η παρουσία των δέντρων σε μια πόλη μπορεί να μειώσει τη μέγιστη συγκέντρωση όζοντος κατά 8 %. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε αστική περιοχή της Αγγλίας (West Midlands) πιστοποιούν ότι ο διπλασιασμός του ποσοστού των δένδρων γλίτωσε το χρόνο, 140 ανθρώπους από το θάνατο κι αυτό γιατί περισσότερα δένδρα σημαίνει λιγότερα σωματίδια.

Η κατακράτηση των αιωρούμενων σωματιδίων από τα φυτά γίνεται από τα φύλλα τους με τέτοιο τρόπο , ώστε να είναι δύσκολη η επαναφορά τους στην ατμόσφαιρα με την επίδραση του ανέμου και αυτό οφείλεται στην γεμάτη μικροτριχίδια επιφάνεια των φύλλων.

Τα αειθαλή δέντρα κατακρατούν σωματίδια όλο τον χρόνο ενώ τα κωνοφόρα θεωρούνται ιδανικά στην αιχμαλώτιση των σωματιδίων λόγω της βελόνας και του αιχμηρού φυλλώματος τους. Από τα φυλοβόλλα δένδρα αυτά που διαθέτουν χοντρά κολλώδη φύλλα είναι αυτά που συγκρατούν καλύτερα τα σωματίδια. Τα σωματίδια πρέπει να έρθουν κοντά στα φύλλα για να προσελκυσθούν ηλεκτροστατικά. Επίσης η διαπνοή αυξάνει την υγρασία βοηθώντας έτσι την καθίζηση των αερομεταφερόμενων σωματιδίων.

Εκτός από τις βελόνες και τα κλαδιά και οι βραχίονες κατακρατούν σωματίδια. Τα σωματίδια δεν προχωράνε στο εσωτερικό των φύλλων και παραμένουν στην εξωτερική πλευρά του δένδρου. Δεν έχει σημασία αν τα φύλλα του δέντρου είναι ζωντανά ή ξερά ,όταν έρχονται σε επαφή με τον μολυσμένο αέρα. Όσο προχωράει ο καιρός τα φύλλα συγκρατούν όλο και περισσότερα σωματίδια. Ένα μέτριο δένδρο στην πόλη μπορεί να αιχμαλωτίσει περίπου 100 γραμμάρια σωματίδια ενώ ένα μεγάλο δένδρο μέχρι και 1400 γραμμάρια. Μερικά από τα κατακρατημένα σωματίδια παραμένουν στα φύλλα όταν φυσάει πολύ δυνατός άνεμος ή όταν βρέχει, ενώ άλλα πέφτουν στο έδαφος από όπου είτε απομακρύνονται προς τα φρεάτια μαζί με το νερό που απορρέει είτε παραμένουν στο έδαφος.

Σημαντικότατος παράγοντας στο ποσοστό επιτυχίας συγκράτησης των σωματιδίων είναι και το εμβαδόν της φυλλικής επιφάνειας. Ένα μεγάλο πεύκο φτάνει να έχει 10-12 στρέμματα ενώ ένας θάμνος πρασιάς πάνω από 2τ.μ. και αυτό συμβαίνει γιατί η φυλλική επιφάνεια αναπτύσσεται πολυδιάστατα. Ένα πενταόροφο κτήριο με όψη 100μέτρων έχει επιφάνεια περίπου 3στρέμματα ενώ αν εμπρός τοποθετηθεί μία δεντροστοιχία με πρασιά θάμνων η επιφάνεια συγκράτησης αιωρούμενων είναι πάνω από 200 στρέμματα.
Ένας δρόμος με την παραπάνω φύτευση (δεντροστοιχία, πρασιά) μπορεί να κατακρατήσει το 50% των παραγόμενων αιωρούμενων σωματιδίων.
Ανάσα ζωής για τον άνθρωπο της πόλης, τα δέντρα.


Εκτός από τα δένδρα και τους θάμνους συνεισφέρουν στην κατακράτηση των σωματιδίων και τα αναρριχητικά φυτά και τα φυτεμένα δώματα. Σε κάθε τετραγωνικό μέτρο τοίχου ο κισσός αναπτύσσει 3 με 8 τετραγωνικά μέτρα φύλλα. Επιπλέον το φυτό
αυτό είναι πράσινο και λειτουργεί σαν φίλτρο όλο το χρόνο. Δίπλα από μια πηγή ρύπανσης είναι καλύτερο η φύτευση να είναι γραμμική γιατί έτσι φιλτράρεται καλύτερα ο αέρας, προσφέροντας στους αν¬θρώπους των πόλεων μια ασπίδα κατά των ρύπων.

Πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε ότι τη λειτουργία αυτή τα φυτά την κάνουν με αυτοθυσία, γιατί υποφέρουν και αυτά από τη ρύπανση όπως και οι άνθρωποι. Η αι¬θάλη (κάπνα) που κάθεται πάνω στα φύλλα, μαυρίζει την επιφάνεια τους, μειώνει την απόδοση της φωτοσύνθεσης και εμποδίζει την ανα¬πνοή των φύλλων. Στην κάπνα αυτή προσκολλάται και η σκόνη της πό¬λης αυξάνοντας το πρόβλημα. Εκτός από την κάπνα που μηχανικά ενο¬χλεί τα φυτά, υπάρχουν και οι φωτοχημικοί ρύποι του "νέφους" των μεγάλων πόλεων, που εισέρχονται από τα στομάτια των φύλλων και δηλητηριάζουν τα φυτικά κύτταρα, άλλοτε με εμ¬φανή συμπτώματα τοξικότητας και άλλοτε όχι.
Είναι εγκληματικό να μην φυτεύονται δέντρα στην περίφραξη σχολείων, νοσοκομείων, αθλητικών χώρων που γειτνιάζουν με οδικές αρτηρίες. Θα πρέπει να δημιουργηθούν πράσινες διαδρομές, επιμήκη πάρκα (περίπατοι που είναι καλυμμένοι από διπλές - όπου είναι δυνατό- δενδροστοιχίες) δημιουργώντας πορείες με φύτευση δένδρων κατά μήκος πεζοδρόμων, πεζοδρομίων, ρεμάτων ή σιδηροδρομικών γραμμών που διασχίζουν την πόλη, να μεταμορφωθούν σε εστίες πρασίνου οι σχολικές αυλές, οι δημοτικοί αθλητικοί χώροι, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, οι παιδικές χαρές αλλά και οι ελεύθεροι χώροι δημόσιων και δημοτικών κτιρίων.

Η σημασία του πράσινου στο αστικό περιβάλλον

Η σημασία του πράσινου στο αστικό περιβάλλον

Το αυξανόμενα τελευταία ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος και την εν γένει ορθολογική αξιοποίηση των υπαίθριων χώρων, είναι απόρροια της εκτίμησης του ανθρώπου ότι, η διατήρηση και συντήρηση του εναπομείναντος φυσικού περιβάλλοντος ταυτίζεται με την ίδια την ύπαρξη της ανθρώπινης ζωής στη γη.
Γίνεται ως εκ τούτου προσπάθεια συντήρησης και διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, δραστηριότητα σχετικά εύκολη για τις εκτός πόλεως περιοχές. Το φυσικό περιβάλλον όμως μέσα στις πόλεις είναι πολύ δύσκολο να παραμείνει ανέπαφο λόγω των αυξημένων ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Η ανάμνηση και η επαφή που μπορεί να έχει ένας αστός με το φυσικό περιβάλλον γίνεται μόνο μέσω των μικρών ή μεγαλύτερων πράσινων χώρων που υπάρχουν στις πόλεις. Αυτοί οι πράσινοι χώροι είναι από τα περιαστικά και τα αστικά πάρκα μέχρι τα μικρά πάρκα της γειτονιάς, τους πεζοδρόμους, τις παιδικές χαρές και τις δεντροστοιχίες. Οι πράσινοι χώροι, αλλά και τα μεμονωμένα δέντρα δίνουν ζωή και συντηρούν το οξυγόνο στις πόλεις προσφέροντας ταυτόχρονα καταφύγιο στην εναπομείνασα πανίδα.

Η έννοια του αστικού πράσινου
Η έννοια του αστικού πράσινου βασίζεται στην απαίτηση για αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του αστικού πληθυσμού και παράλληλα στις αυξημένες απαιτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου για αναψυχή. Η κάλυψη των απαιτήσεων αυτών συστηματοποιείται στους πράσινους χώρους των πόλεων, που μπορεί να είναι πάρκα, πλατείες, πεζόδρομοι κτλ
Το αστικό πάρκο γίνεται πόλος έλξης πολιτιστικών, κοινωνικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων των κατοίκων της πόλης κοντά στην οποία είναι δομημένο ή της ευρύτερης περιοχής στην οποία είναι χωροθετημένο. Αντίθετα, το μικρό παρκάκι της γειτονιάς εξυπηρετεί μόνο για ξεκούραση ή οπτική ευχαρίστηση το διερχόμενο περπατητή.
Στην Ελληνική πραγματικότητα, τουλάχιστο μέχρι σήμερα, το πράσινο δεν αποτελεί δημοφιλή χώρο ψυχαγωγίας και αναψυχής λόγω της μεγάλης έλλειψης του. Η μέση κάλυψη των Ελληνικών μεγαλουπόλεων σε πράσινο σήμερα είναι:
• Για τη περίπτωση της Αθήνας περίπου το 7% της επιφάνειας της.
• Για τη περίπτωση της Θεσσαλονίκης το 4-5 % της επιφάνειας της.
Τα αντίστοιχα μέσα Ευρωπαϊκά δεδομένα ανέρχονται σε ποσοστό κάλυψης 25% της έκτασης της πόλης με πράσινο.
- Το πράσινο στις πόλεις είναι απαραίτητο ακόμα και ως δεντροστοιχία.
- Ορισμένα φυτά έχουν την ικανότητα να κατακρατούν τους ρύπους της ατμόσφαιρας και να την κάνουν σχετικά καθαρή.
- Επίσης συστάδα δέντρων ή ειδική δεντροστοιχία κατάλληλα σχεδιασμένη και φυτεμένη είναι δυνατόν να απαλύνει ή να μετριάσει σε μία περιοχή το θόρυβο της πόλης .
Στο τοπίο της πόλης, το λεγόμενο αστικό τοπίο , ακόμα κι ένας βράχος ή ένα δέντρο ή ένα μοναδικό φυτό κατάλληλα τοποθετημένο, μπορεί να αναπαραστήσει (να υποκαταστήσει) ολόκληρη τη φύση.
Το πράσινο των πόλεων αναπτύσσεται και αναδεικνύεται μέσα από τα πάρκα (αστικά και περιαστικά), τις πλατείες, τους πεζοδρόμους, τις δεντροστοιχίες, τις παιδικές χαρές, τους εναπομείναντες κήπους κατοικιών, τις αυλές των σχολείων, τα προαύλια των εκκλησιών.
Αναλύοντας καθένα από τους παραπάνω χώρους, αναλύεται στην ουσία η έννοια του πράσινου των πόλεων και ερμηνεύεται η ανάγκη για περισσότερο πράσινο, για περισσότερους χώρους ανάπαυσης και αναψυχής και γενικότερα για περισσότερη φύση μέσα στη πόλη.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απαίτηση για περισσότερους πράσινους κοινόχρηστους χώρους σε κάθε σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό.
Το πράσινο, εκφρασμένο σε οποιαδήποτε μορφής βλάστηση (πάρκο - δεντροστοιχία - πεζόδρομο) αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα για τη δημιουργία ενός υγιούς αστικού περιβάλλοντος.

Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

Περιαστικό πράσινο Θεσσαλονίκης


Κάθε μεγαλούπολη που σέβεται τον εαυτό της, και στοιχειωδώς τους κατοίκους της, πρέπει να διαθέτει 3 ζώνες πράσινου.
Η πρώτη ζώνη πράσινου ή ζώνη αστικού πράσινου, θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα κεντρικό πάρκο και 3-4 περιφερειακά, δενδροσκεπείς πλατείες και χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, πρασιές, δενδροστοιχείες κτλ., με αναλογία τουλάχιστον 15-20 m2 ανά κάτοικο. Η ζώνη αυτή εξυπηρετεί τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων σε ώρες σχόλης, συνεισφέρει σημαντικά στην ποιότητα ζωής τους και επηρεάζει θετικά την ψυχική και φυσική κατάστασή τους. Δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας και προσεγγίζει τον άνθρωπο με τη φύση. Συμβάλλει στη μείωση των θορύβων, φιλτράρει τη σκόνη και άλλα αιωρούμενα σωματίδια καθαρίζοντας τον αέρα και δροσίζει, στις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού, με τη διαπνοή των δένδρων και των άλλων φυτών, τον ατμοσφαιρικό αέρα. Μια πόλη δίχως επαρκές πράσινο είναι μια άσχημη πόλη, εχθρική προς τους κατοίκους της. Δυστυχώς η Θεσσαλονίκη, όπως σχεδόν όλες οι ελληνικές πόλεις, στερείται επαρκούς ενδοαστικού πράσινου.
Η δεύτερη ζώνη είναι εκείνη του περιαστικού πράσινου και εκτείνεται από τις παρυφές της πόλης σε μία απόσταση 30-40 km. Η ζώνη αυτή εξασφαλίζει την ψυχική και φυσική ανάταση των κατοίκων διότι τους παρέχει την ευκαιρία σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να βρεθούν σε ένα φυσικό περιβάλλον απαλλαγμένο από θορύβους, σε έναν δροσερό και καθαρό αέρα απαλλαγμένο από ρύπους, σε ένα ήρεμο και φιλικό περιβάλλον, να περπατήσουν, να παίξουν με τα παιδιά τους, να ασκηθούν σωματικά και να εκτονωθούν ψυχικά. Για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, δεδομένης της έλλειψης επαρκούς αστικού πράσινου, η ζώνη περιαστικού πράσινου είναι εντελώς απαραίτητη και εκ των ων ουκ άνευ. Επιπλέον, το περιαστικό πράσινο παίζει και έναν σπουδαίο οικολογικό και εξυγειαντικό ρόλο για την ίδια την πόλη. Σε μία μεγαλούπολη, η θερμοκρασία του αέρα μεγαλώνει καθώς κινούμαστε από τις παρυφές προς το κέντρο. Έτσι, στο θερμότερο κέντρο δημιουργείται ένα ανοδικό ρεύμα αέρος με αποτέλεσμα να προκαλείται η εισροή μαζών αέρα από τις παρυφές προς το κέντρο. Όταν μια πόλη περιβάλλεται από ζώνη περιαστικού πράσινου τότε εισέρχεται στην πόλη φρέσκος αέρας, απαλλαγμένος από ρύπους και δροσερότερος, με αποτέλεσμα να ανανεώνεται ο ρυπασμένος αέρας της πόλης και να αντικαθίσταται με καθαρότερο και συγχρόνως δροσερότερο. Η Θεσσαλονίκη μπορεί να μη διαθέτει αστικό πράσινο, μια κατάσταση που δύσκολα μπορεί να βελτιωθεί, διαθέτει όμως χώρο αρκετό για την ανάπτυξη του περιαστικού της πράσινου. Ωστόσο, για να λειτουργήσει το περιαστικό πράσινο πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμο, τόσο με τα μέσα μαζικής μεταφοράς όσο και μέσω επαρκούς οδικού δίκτυου, και να διαθέτει δίκτυο μονοπατιών με καλή σήμανση, χώρους στάθμευσης, χώρους πρόχειρου γεύματος και χώρους θέας. Για την ανάπτυξη του περιαστικού πράσινου στη Θεσσαλονίκη, είχε αρχίσει μια προσπάθεια ήδη πριν από τον πόλεμο και έγιναν εκτεταμμένες σχετικά αναδασώσεις. Μια μεγάλη περιοχή (~70.000 στρ.) κηρύχθηκε αναδασωτέα αλλά δυστυχώς δεν λήφθηκαν έγκαιρα τα απαραίτητα μέτρα για την απαλλοτρίωση των ιδιοκτησιών, εντός αυτής της επιφάνειας, ή της ανταλλαγής με άλλη δημόσια έκταση. Έτσι, σήμερα έχουν δημιουργηθεί προβλήματα με τους ιδιοκτήτες, τα οποία πρέπει να επιλυθούν με πολύ μεγαλύτερο κόστος. Αλλά κανένα κόστος δεν είναι μεγαλύτερης αξίας από ότι η υγεία των κατοίκων.
Η Τρίτη ζώνη είναι η λεγόμενη παραθεριστική ζώνη όπου οι κάτοικοι μπορούν να αποκτήσουν παραθεριστική κατοικία για μακροήμερες διακοπές. Και σε αυτήν την περίπτωση, η Θεσσαλονίκη θεωρείται μάλλον ευνοημένη.
ΠΑΡΚΟ ΟΔΟΣ ΕΛΙΑΣ
ΠΑΡΚΟ ΙΘΑΚΗΣ
ΠΑΡΚΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΠΑΡΚΟ
ΠΑΡΚΟ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ
ΠΑΡΚΟ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ
ΠΑΡΚΟ ΑΥΛΙΔΗ
ΕΠΑΛ
ΕΠΑΛ
ΛΟΡΙΔΕΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ
ΛΟΡΙΔΕΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ